Geen kentekens maar..

..deze platen zijn ook op voertuigen te vinden; tenminste als ze gevaarlijke stoffen transporteren. In het vervoer van gevaarlijke goederen worden oranje borden gebruikt om aan te geven om welke stof het gaat en in welke gevarenklasse die valt. Bijvoorbeeld in het geval van benzine:

Voor rail- (RID), zeevaart- (IMDG), binnenvaart- (ADN) en luchtvaartvervoer (DGR) gelden aanvullende, deels andere regels.

ADR in het kort

ADR is de afkorting van de Franse titel van het Europees verdrag betreffende het internationaal vervoer van gevaarlijke goederen over de weg: "Accord européen relatif au transport international des marchandises dangereuses par route". Dit verdrag is gesloten in de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties te Zwitserland op 30 september 1957. Het trad in werking op 29 januari 1968.

Elke twee jaar wordt het verdrag herzien en bijgewerkt. Updates vinden plaats in de oneven jaren: 2021, 2023, 2025, 2027, enzovoort.

Lettertype

Nadat ik in kentekenplaten geïnteresseerd was geraakt viel me iets op aan ADR-codeborden: de opschriften zijn soms in hetzelfde lettertype als op Nederlandse kentekenplaten. Daar kwam ik vrij toevallig achter toen bij een tankstation een auto met de cijfers 312 in het kenteken naast een lossende tankoplegger stond met ADR-plaat 33/1203 (benzine). Echter zijn de cijfers van die laatste wel een slag groter: 100 mm tegenover 70 mm.

Het ADR schrijft overigens niet een specifiek te gebruiken lettertype voor. In plaats daarvan is gekozen om enkel de afmetingen vast te leggen waaraan de karakters moeten voldoen. ⁽¹⁾ Standaard is dat 100 mm hoog met een lijndikte van 15 mm. De verplichte kleur is zwart.

Omdat over de breedte van de karakters niets is vastgelegd komen ook zogenaamde condensed lettertypes voor. Zolang ze voldoen aan de hoogte- en lijndikte-eis is dat conform regelgeving.

ADR-platen en -labels

ADR-borden zijn rechthoekig, reflecterend oranje en hebben een zwarte rand. De afmetingen zijn 400 x 300 mm, inclusief een zwarte rand van 15 mm rondom.

Er bestaan drie varianten:

• Zonder opschrift (volledig oranje);
• Met horizontale zwarte middenlijn en een opschrift op enkel de onderste regel;
• Met horizontale zwarte middenlijn en een opschrift op zowel de onderste als bovenste regel.

Wanneer het bord door een zwarte middenlijn in twee regels verdeeld wordt, is de bovenste regel gereserveerd voor het gevaarsidentificatienummer. Dit wordt ook wel de GEVI-code, het Kemmler-getal of HIN (Hazard Identification Number) genoemd. Deze code bestaat uit twee of drie cijfers, eventueel voorafgegaan door de letter "X". Voorbeelden zijn: 33, 333 en X333.

Een uitzondering vormt hier de categorie explosieven; de zogenaamde gevarenklasse 1. Daarbij blijft de bovenste regel altijd leeg. Dit geldt in het algemeen voor stoffen waarvan het vervoer in bulk, losgestort of tanks verboden is.

Wanneer een gevaarsidentificatienummer begint met een "X" betekent dit dat de vervoerde stof op een gevaarlijke manier reageert met water.

Op de onderste regel staat altijd het stofidentificatienummer; ook wel bekend als "UN-nummer". Dit is altijd een 4-cijferige code. Voorbeelden zijn: 0335, 1202, 2988 en 3336.

Wanneer de code begint met het cijfer 0 valt de stof in de categorie explosieven. Bijvoorbeeld: 0004, 0044 en 0444.

Paragraaf 3 van het ADR geeft voor elke stof het UN-nummer aan en, wanneer van toepassing, de GEVI-code.

De oranje ADR-borden worden meestal aangevuld met 1 tot 3 ADR-labels. Dat zijn ruitvormige pictogrammen die de aard van het gevaar van de stof(fen) in een oogopslag duidelijk maken; de zogenaamde gevarenklasse. Deze labels worden ook wel "placards" genoemd. Het meest gebruikte formaat op de weg is 300 x 300 mm.

Voorbeelden van combinaties:

Een aantal combinaties zijn opvallend; bijvoorbeeld door patronen in de cijfers:

Weetjes

Het hoogst mogelijke aantal nullen op een ADR-plaat (over twee regels) is drie. Dat komt doordat UN-nummers 1000 en 3000 niet in gebruik zijn en dus ook geen GEVI-nummer kennen die potentieel nog een nul zou kunnen toevoegen. UN2000 is wel in gebruik maar heeft geen GEVI waardoor ook dat totaal blijft steken op drie. Datzelfde geldt voor de UN-nummers 0001 t/m 0009 (explosieven).

Het maximale aantal enen is vier: 33/1111 (als enige plaat).

Voor tweeën geldt dat ook: 30/2222, 20/2422 en 225/2201 (drie ADR-platen).

Voor het cijfer 3 is dat maximaal 5 keer: 336/2333, 33/3336, 333/3392 en X333/3394 (vier ADR-platen).

Voor het cijfer 4 is dat maximaal 4 keer: 446/2447 en 44/2448 (twee ADR-platen).

Voor het cijfer 5 is dat maximaal 3 keer; op zes ADR-platen.

Voor het cijfer 6 is dat maximaal 4 keer; op vijf ADR-platen.

Voor het cijfer 7 is dat maximaal 3 keer: 88/1777, 60/2777, 66/2777 en 768/2977 (vier ADR-platen).

Voor het cijfer 8 is dat maximaal 4 keer: X88/1828 (als enige plaat).

Voor het cijfer 9 is dat maximaal 3 keer; op zeven ADR-platen.

Omdat voor het cijfer 6 en 9 hetzelfde basiskarakter gebruikt wordt kunnen er dus ook combinaties voorkomen. Het hoogst mogelijke aantal 6/9 is vijf: 66/2996 en 66/1699 (twee ADR-platen).

ADR app

Er bestaat een gratis Android app om snel op te kunnen zoeken welke stoffen en gevaren er schuil gaan achter de cijfers en symbolen: Gevaarlijke Goederen Manual. Andere databases zijn ADR-tool.com en ADRdangerousGoods.com

Bronnen, referenties en voetnoten

• (1) ADR 2017, hoofdstuk 5.3.2.2.2
• (2) The Code of Federal Regulations of the United States of America, rev. 01-12-1980
• (3) The Code of Federal Regulations of the United States of America, rev. 01-11-1984

• © 2020 Kentekenkennis
• Sitemap
• Voorwaarden & disclaimer
• Rocketsuit Media