Op bezoek bij..

Op 14 september 2017 was ik te gast bij G. van de Munt om in beeld te brengen hoe een kentekenplaat gemaakt wordt. Een kijkje achter de schermen in een wereld van kleurrijke platen en strikte procedures.

G. van de Munt is lokaal al ruim 52 jaar actief als grossier in de regio Soest en omgeving. Wat begonnen is als een klein familiebedrijf, is uitgegroeid tot een groothandel in automaterialen met een gevarieerd assortiment aan auto-onderdelen. G. van de Munt bestaat uit een team enthousiaste & vakkundige medewerkers die al langere tijd werkzaam zijn binnen het bedrijf. Door die gezamenlijke kennis en interesse voor auto's, autotechniek en auto-onderdelen, kunt u er terecht voor de meest uiteenlopende vragen. En uiteraard, ook voor al uw kentekenplaten.

Uitvoeringen

In Nederland kun je voor de meeste modellen kentekenplaten kiezen uit twee uitvoeringen:

• Standaard kentekenplaat (geperste plaat)
• Luxe kentekenplaat (plaat met opgelegde kunststof letters en cijfers)

Omdat het productieproces verschilt heb ik beide in beeld gebracht.

Benodigdheden

Voor het maken van een kentekenplaat zijn diverse materialen, machines en hulpmiddelen nodig. Te weten:

• Een blanco kentekenplaat
• Een hydraulische pers
• Persmallen (verschillende soorten voor standaard en luxe platen)
• Persmatrijzen (verschillende soorten voor standaard, luxe en vierkante platen)
• Een handpers met het bedrijfsstempel
• Een "hotstamp"-machine
• Voor luxe platen: plastic oplegletters en -cijfers
• Een knipmachine (alleen als de oude plaat vernietigd moet worden)

Wat en waarvoor het allemaal precies is wordt in de reportage besproken.

Blanco kentekenplaten

RDW-erkende bedrijven die kentekenplaten mogen slaan kopen blanco platen in bij een lamineerder. Dat is een bedrijf met speciale RDW-erkenning die de blanco's mag maken en leveren aan bedrijven zoals G. van de Munt. In Nederland zijn op het moment van schrijven 10 van zulke ondernemingen. Omdat alle kentekenplaten (behalve de witte) door de lamineerder voorzien zijn van een unieke lamineercode is de route die een plaat heeft afgelegd van begin (fabricage) tot kenteken (geslagen plaat) en eind (vernietiging) te administreren. De RDW houdt hier strikt toezicht op.

Hoe ziet zo'n plaat eruit? Ehh tsja, kort gezegd: nogal blanco. Afgezien van de rand (die al door de lamineerder voorgeperst is) en de blauwe euroband is er niet zoveel aan te zien. Wat me wel opviel is dat ze enorm shiny zijn als ze net uit de doos komen. Het zijn hele mooie platen. De schitteringen in fel licht zagen er fantastisch uit in het donker, maar zijn helaas lastig vast te leggen op beeld. Toch een poging: eerst onder gewoon omgevingslicht en daarna in het donker met één felle led. Dan komen ze pas echt tot leven.

Van boven naar beneden: standaard NL (geel), handelaarsplaat (groen), taxiplaat (lichtblauw) en een witte plaat.
Allen model 27.1 (520 x 110 mm).

Hydraulische pers

De gebruikte pers met een aantal aangewezen attributen.

Handpers

De handpers waarmee het bedrijfsnummer in de kentekenplaat geslagen wordt.

Standaard kentekenplaat

Het maken van een standaard kentekenplaat begint met het kiezen van de juiste persmal. Dat is een mal waarop de blanco kentekenplaat en de matrijzen rusten als deze in de hydraulische pers geschoven worden. De persmal is voorzien van een schaalverdeling waardoor de matrijzen perfect in het midden van de plaat uitgelijnd kunnen worden zoals voorgeschreven door de RDW.

Daarna wordt het juiste type blanco plaat gepakt en begint het uitzoeken van de persmatrijzen.

Persmatrijzen zijn een soort brede hard plastic "wasknijpers" waarin aan de binnenkant boven een "negatief" en onder een "positief" staat van het te persen karakter. Door er grote druk op te zetten vervormt de plaat die ertussen zit en wordt het gekozen karakter in reliëf in de plaat geperst.

Hieronder staat ter voorbeeld een afbeelding van een opengelegde persmatrijs. Positief en negatief staan aangegeven. (NB: het betreft hier een Duits lettermodel; een "G" in "Engschrift").

Als alle karakters gevonden zijn (elk karakter heeft zijn eigen matrijs) worden ze in de goede volgorde op de persmal gelegd. Daarna wordt de blanco kentekenplaat ertussen geschoven en in het midden uitgelijnd. Als je boven en onder naar de schaalverdeling kijkt ligt alles perfect gecentreerd.

Close-up:

Dan is het tijd om de karakters in de plaat te persen. Hoe gaat dat in zijn werk?

• 1) De persmal met daarop de plaat en alle matrijzen wordt handmatig in de pers geschoven.
• 2) De operator drukt op een knop om het persproces in gang te zetten.
• 3) De kaken van de pers drukken kort, maar met hoge druk (100-200 bar; de exacte druk was helaas niet te achterhalen), samen en gaan vervolgens weer uit elkaar. Dat proces duurt ongeveer 5 seconden.
• 4) De persmal wordt handmatig weer uit de pers getrokken en de plaat verwijderd.

Nu is een reliëfplaat ontstaan waarin de karakters al zichtbaar zijn.

Het "zwarten" van de karakters en de rand (het reliëf) wordt gedaan met een hotstamp-machine.

Door middel van een drukwals wordt bij hoge temperatuur (190°C) zwarte folie over de plaat gewalst. Alle plaatsen waar de plaat de folie raakt (dat zijn alleen de verhogingen) krijgen kleur. Zo ontstaat het uiteindelijke product met zwarte karakters en zwarte rand. Voilà, ik presenteer u: de standaard geperste kentekenplaat.

Indien een Nederlandse GAIK-kentekenplaat gemaakt wordt moet het bedrijfsnummer nog in de plaat geslagen worden. In het onderstaande deel van de reportage komt dat aan de orde. Op witte "tekst"-platen zoals deze is het niet van toepassing.

Luxe kentekenplaat

In Nederland mag je als je dat wil je standaard kentekenplaat omruilen voor het luxe model. De eigenaar van de onderstaande plaat heeft daarvoor gekozen. Hij levert zijn oude kentekenplaat in en er wordt een luxe plaat gemaakt met hetzelfde kenteken erop.

Ook hier begint het proces met een blanco plaat. In dit geval een standaard gele NL-plaat. De oude kentekenplaat ligt eronder ter referentie.

Men neme een persmal. Dat is een mal waarop de blanco kentekenplaat en de matrijzen rusten als deze in de hydraulische pers geschoven worden. De persmal is voorzien van een schaalverdeling waardoor de matrijzen perfect in het midden van de plaat uitgelijnd kunnen worden zoals voorgeschreven door de RDW.

Nu worden de juiste persmatrijzen bij elkaar gezocht. Deze zijn echter niet van dezelfde soort als eerder gebruikt. Het verschil zit 'em in twee dingen. Deze matrijzen:

• 1) Persen smallere karakters (want er moeten nog oplegletters overheen; anders zouden die veel te dik worden)
• 2) Persen ook meteen gaatjes in de plaat (waarin de oplegletters en -cijfers later vastgemaakt zullen worden)

Het kenteken moet 75-TB-BL worden. De persmatrijzen worden in de juiste volgorde neergelegd, de blanco kentekenplaat ertussen geschoven en uitgelijnd. Ook dit gaat op een andere manier dan eerder boven beschreven. Er moet namelijk rekening gehouden worden met de blauwe EU-band. Of misschien beter gezegd: geen rekening. Waar bijvoorbeeld op witte platen de kentekencombinatie in het midden van de plaat staat, wordt het kenteken hier alléén gecentreerd in het gele vlak. De EU-band doet dus niet mee met uitlijnen. Het resultaat is een hele volle plaat.

De grijze puntjes in de matrijzen zijn scherpe stanspinnen die de gaatjes uitdrukken. In feite een heavy duty perforator. Je kunt de vorm van de letters er al een beetje in zien. Van links naar rechts zijn het de volgende matrijzen: spacer (voor uitlijning), 7, 5, streepje, T, B, streepje, B, L en een spacer.

Close-up: (de zichtbare matrijzen zijn -TB-B )

Op de onderstaande foto is het verschil te zien tussen een "normale" persmatrijs (links) en een "stans"-persmatrijs (rechts). Let op de stanspinnen rechts; die ontbreken dus links. De matrijzen liggen hier echter op de kop! De gaatjes worden tijdens het persproces van boven naar beneden gestanst.

Door het persen ontstaat wederom een reliëfplaat waarin de karakters al zichtbaar zijn, maar nu iets smaller en met gaatjes.

Men vraagt zich wel eens af: "zijn de geperste letters onder de plastic letters ook zwart?" Het antwoord is ja! Mocht een opgelegd karakter ooit loskomen van de plaat, dan moet zichtbaar zijn welke daar hoorde te zitten. Ook hier wordt gebruik gemaakt van het hotstamp-proces met zwarte folie. Nu is echt duidelijk te zien dat de geperste tekens in een luxe plaat beduidend "ieliger" zijn dan die op een standaard plaat.

Een korte video van het proces. Te zien is hoe de plaat "gezwart" wordt op de plek waar die de folie raakt. Op de draaiende afvalrol zie je de geprinte karakters en rand terugkomen. Er is veel afval omdat het grootste deel van de folie nooit op een nummerplaat terechtkomt.

Na persen en hotstampen is het tijd voor het onderdeel dat een luxe plaat tot luxe maakt: de oplegletters en -cijfers. Nadat de voorraad aangevuld was konden ze erbij gepakt worden. Het zijn holle karakters voorzien van een aantal bevestigingspinnen. In de wet staat precies beschreven welk karakter hoeveel pinnen moeten hebben en de positie daarvan ten opzichte van de hartlijnen. Zo hebben de streepjes er beide twee, de T, L en 7 er drie en de B en 5 er vijf. In totaal dus 28 pinnen en gaten voor dit kenteken.

Zo groot zijn de pinnen.

Daarna wordt alles op de plaat gelegd, klaar om stevig vastgemaakt te worden. Het hoogteverschil tussen geperste en opgelegde letters is aanzienlijk.

De gebruikte methode om de plastic karakters aan de plaat te bevestigen heet koudvervormen. Hierbij worden de bevestigingspinnen aan de achterzijde van de plaat onder grote druk vervormd (platgedrukt, de wetgever spreekt van "omwelsen") zodat de kunststof tekens duurzaam aan de plaat vast komen te zitten. Er is dus geen sprake van een zelfbevestigend kliksysteem o.i.d.!

Voor koudvervormen wordt een persmal gebruikt, maar een ander type dan we hiervoor gezien hebben. Eentje met een harde metalen ondergrond (de grijze strip).

De plaat met losse tekens erin gestoken wordt liggend in de mal in de hydraulische pers geschoven. Na het persen is dit het resultaat; aan de achterkant..

Close-up: (niet heel goed te zien maar de pinnen zijn echt afgeplat)

..en dit aan de voorkant. Ter vergelijk ligt de oude plaat op beide foto's boven.

Nu volgt een stap die in het productieproces van de eerder beschreven standaardplaat ontbrak (want niet van toepassing op witte "tekst"-platen). De kentekenplaatfabrikant slaat nu zijn bedrijfsstempel in de plaat. Het bedrijfsstempel bestaat uit de letters NL in een cirkel plus een unieke cijfercode die het bedrijf van de maker aanduidt. Zo kan altijd achterhaald worden wie de plaat gefabriceerd heeft. Het wordt met een eenvoudige handpers aangebracht boven het tweede scheidingsstreepje. Het is niet helemaal duidelijk te zien maar de code is 21502.

Hiermee is de kentekenplaat helemaal af en klaar voor gebruik on the road.

Wel moet er nu nog een belangrijke handeling uitgevoerd worden, namelijk..

Vernietiging

Bij de bovenstaande nieuwe kentekenplaat gaat het om zogenaamde "verfrissing" van de oude plaat. Omdat je de oude kentekenplaat nog hebt en in feite alleen komt omruilen voor een luxe exemplaar, krijgt de nieuwe plaat géén duplicaatcode ("1"-tje) ingeslagen. De oude plaat wordt ingenomen door de kentekenmaker en moet vervolgens, direct na melding van omwisseling bij de RDW (zie * beneden), vernietigd worden. Dit wordt gedaan door de plaat doormidden te knippen.

Aan alles komt een eind. Zo ook aan de diensttijd van een kentekenplaat.

Geslagen op 29 juni 2006 en na 11 jaar, 2 maanden en 16 dagen vernietigd op 14 september 2017. Knip:

De kentekenmaker moet de laatste 10 vernietigde platen bewaren en direct kunnen tonen, inclusief alle bijbehorende documentatie, als de RDW (of politie) daarom vraagt.

Als de bewaartermijn verstreken is worden ze verzameld en afgevoerd naar een metaalrecyclingbedrijf.

*) Melding maken bij de RDW van kentekenplaatverfrissing wordt online afgehandeld. De kentekenfabrikant voert de lamineercode in van de oude plaat, samen met het kenteken en de meldcode van het desbetreffende voertuig. Daarna voert hij de lamineercode in van de nieuwe plaat en daarmee is de oude plaat afgemeld. Er wordt een print gemaakt van de bevestiging die de maker zelf houdt ter administratie.

Samenvattend

In het kader van "een afbeelding is 1000 woorden waard":

Bonus

Het maken van langwerpige kentekenplaten is vrij rechttoe rechtaan wat betreft plaatsing en uitlijning van de persmatrijzen. Vierkante modellen hebben meer voeten in de aarde. Om een kenteken op een vierkante plaat te krijgen moet deze namelijk twee keer geperst worden: 1x voor de bovenste regel en 1x voor de onderste regel. De bovenste regel wordt net als op een langwerpig model met normale (of luxe) persmatrijzen geslagen.

Het kenteken op deze plaat moet eveneens 75-TB-BL worden. Daarbij komt 75 op de bovenste regel te staan.

De onderste regel is waar het interessant wordt. Daarvoor moeten:

• 1) De persmatrijzen van rechts naar links aangebracht worden
• 2) De karakters op de kop op de plaat komen

Dat is omdat de plaat 180 graden gedraaid in de pers geschoven moet worden om de onderste regel te kunnen slaan.

Op de onderste regel wordt nu TB-BL gevormd. Let op de volgorde van de persmatrijzen, het feit dat de karakters allemaal op de kop staan en dat de plaat nu gedraaid is. Kijk eventueel terug bij een van de langwerpige platen hierboven.

Close-up is het beter te zien:

Ook het koppelstreepje heeft een eigen "omgekeerde" persmatrijs (op bovenstaande foto's aangeduid met "VK"), omdat deze verticaal gezien niet gecentreerd tussen de letters staat, maar iets naar boven. Hoe "off center" is het streepje dan? De onderstaande afbeelding maakt het hoogteverschil zichtbaar door twee platen gespiegeld over elkaar heen te leggen.

Voor de onderste regel wordt dus weer een ander soort persmatrijs gebruikt. De derde set al in deze reportage. Om het verschil te illustreren liggen hieronder twee persmatrijzen naast elkaar. Beide zijn de letter "O". Deze letter heeft rechtsboven een opening. Links de "normale" matrijs en rechts de "omgekeerde" variant voor de onderste regel op vierkante platen.

Bij vierkante platen moet de fabrikant dus goed opletten, anders is het kenteken zomaar verkeerd. Dat schijnt een fout te zijn die elk persoon één keer maakt en vervolgens nooit meer ;-)

Er is geen foto van de uiteindelijke geperste plaat omdat dit model niet geslagen mocht worden. Er was immers al een nieuwe langwerpige luxe kentekenplaat uitgegeven voor 75-TB-BL. Eén plaat inleveren is ook maximaal één plaat weer terugkrijgen. De regels zijn streng..

-Fin-

En daarmee is het hele proces van B tot K (en eigenlijk V, vernietiging) in beeld gekomen. Er waren geen processen die niet gefotografeerd of genoemd mochten worden.

Kentekenkennis bedankt G. van de Munt voor alle gastvrijheid en enthousiaste medewerking aan deze reportage.

Teveel technische details? Er is ook een basisversie van deze reportage beschikbaar.

Hergebruik van (delen van) deze reportage is niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.

• © 2020 Kentekenkennis
• Sitemap
• Voorwaarden & disclaimer
• Rocketsuit Media